Eén van de dingen die ik het meest doe met cliënten is het onderzoeken van emoties en dan met name die waar zij last van hebben. Deze worden door veel therapeuten “negatieve emoties” genoemd. Dit vind ik een belachelijke term, maar zo wordt er kennelijk naar gekeken. Emoties zoals angst, irritatie, verdriet en woede moeten we eigenlijk niet willen toelaten lijkt de overtuiging. Er wordt verondersteld dat we een emotie niet kunnen voelen zonder het te uiten. Dus; boosheid leidt tot geweld en verdriet tot dagenlang in je bed blijven liggen. Onder controle houden dus!

Op Facebook, tv en in tijdschriften wordt je gebombardeerd met Omdenken, 365 dagen succesvol zijn, slappe Loesje adviezen (waar is trouwens de vlijmscherpte die Loesje vroeger had, maar dat terzijde). Wijze spreuken die zeggen wat je dient te ervaren, dat kun jij namelijk niet zelf beslissen.  Tips dat je niet bang moet zijn want het heeft geen zin. Dat je moet ontspannen want dat is onwijs Zen. Doe jezelf succesvol voor, want dan voel je het vanzelf zo. Dat dit jouw beste week ooit is (ja, dat bepaalt iemand voor je). Dat je dapper moet handelen. Dat je het leven als een feest moet zien en dat je zelf slingers moet ophangen als het geen feest is. Dat je tegenslagen hysterisch juichend moet nemen zoals ze komen. Dat je niet bang voor de dood mag zijn en moet glimlachen wanneer iemand je onheus bejegent. En dat je vele cursussen moet volgen over geld verdienen en slimme marketing zodat je nog succesvoller wordt. Zodat je nog meer overvloed kunt ervaren, nog meer golven van gelukzaligheid. De mens als marketing-product.

En als je al die treinen aan je voorbij laat gaan; afkeuring. Dan snap je de flow kennelijk niet. Dan ben je nog niet zo ver.

Boosheid en angst is immers voor de primitieve domme die in een negatieve spiraal zit. Neen, wij dienen dat direct om te denken naar een ‘positieve’ emotie. Daar moeten we trouwens ook succesvol in zijn. We moeten altijd ongelooflijk succesvol zijn. Boosheid is voor honden en primaten en wij zijn liefdevolle, open creaturen. Wij denken de boosheid om in een sociaal wenselijke variant en dat noemen we dan energie of een uitdaging.

Mogen we gefrustreerd, geïrriteerd of bang zijn? Nee zeg, dan gaan we een gebied in dat we moeten vermijden. Dat is een grillig landschap en dan is het eind zoek. Dan kun je morgen ook wel weer gefrustreerd gaan worden en dan blijf je aan de gang. Je schiet er toch niks mee op? Zo maken we, ongewild en oh zo ironisch, de ‘negatieve emotie’ tot iets van buitenaardse proporties. Het wordt een meteoriet die ons bestaan komt binnen zeilen en alles vernietigt. Gelukkig hebben we vele ‘succes-cursussen’ als afweergeschut.

Een emotie moet logisch zijn (ik hoor vaak “wat heeft boosheid nou voor zin, bereik je niks mee”). Ik heb nog nooit gehoord van een logische emotie. Of een emotie positief of negatief is, ligt er maar aan in welke context je ‘m voelt. Het is maar hoe je het bekijkt. Als jouw buurman overlast veroorzaakt terwijl jij probeert te slapen, kun je met je Zen glimlach op de rand van je bed licht sturen naar deze entiteit aan de andere kant van de muur, of we bellen aan en zeggen in ferme taal dat hij dat volume nou eindelijk eens naar beneden moet draaien. Zo dat lucht op! Een ‘negatieve emotie’ positief ingezet.

Liefde wordt gezien als een positieve emotie, maar als jij zo verliefd bent dat je je kinderen verwaarloost en op je werk maar wat aanklooit, kun je die liefde ook wel als een negatief iets ervaren. Mijn conclusie; een emotie IS gewoon. Het heeft geen enkele nut, het betaalt geen huur, er zit geen logica in en het komt ook vaak ongelegen. Echter, het doet de mens verschillen van plankton en de cactus.

Afijn, ik ben dus al een sessie bezig om iemand te laten voelen dat een emotie ok is. Mij interesseert het helemaal niets wat een cliënt voor emotie heeft, het gaat er maar om wat hij/zij er mee doet. Iemand ervaart dat een emotie geen kolkend afvoerputje is waar je machteloos in verdwijnt maar ‘gewoon’ een kleur op je schilderspalet die je kunt waarnemen zonder er iets van te vinden. Niet op acteren, maar slechts observeren. Dat is nog eens een staaltje controle over jezelf. Dan zie ik eerst verbazing en vervolgens opluchting bij de meesten. En wanneer je vrede hebt met je eigen gevoelens, hoef je ook niet zo afkeurend te zijn over die van een ander. De wereld is immers een groot projectie-scherm van jouw beleving.

Je hoeft niet 365 dagen succesvol te zijn, ‘om te denken’ en liefde uit te stralen als je dat even niet voelt. Dat maakt je namelijk onecht. Daarom is mijn werk zo leuk. Niemand verkoopt imago praatjes want daar kom je niet voor. Ik zie dan authentieke boosheid, oprecht verdriet en heftige angst. En ik leer je daar mee om te gaan. Dat het ok is dat je je werk nu vreselijk vindt, dat je ongelooflijke irritatie voelt over je partner of verdriet voelt over gemiste kansen. Vaak zijn cliënten verward wanneer ik zeg dat het allemaal ok is. “Hoezo ok, ik vind het vreselijk”. Ja dat mag je ook vreselijk vinden. Maar door emoties te ’transformeren’ in iets meer sociaal wenselijks, te onderdrukken, weg te analyseren en en aan flarden te rationaliseren maakt niet dat ze weg gaan.

Ik herhaal het nog eens: een emotie die je onderdrukt of afkeurt gaat niet weg. Sterker nog, het gaat zich schrap zetten en er ontstaat een spanningsveld in jou. Vervolgens komt die spanning op een hoogtepunt naar buiten knallen en dan richt je schade aan. Je acteert dan op de emotie i.p.v. dat je deze waarneemt. Dan scheld je iemand uit in het verkeer of je geeft die buurman een draai om zijn oren. Ik heb eens een prachtige stewardess met zo’n prachtige dienstbare lach van sociaal wenselijk in een authenticiteit over zien gaan dat ik even dacht dat ze mijn praktijk aan diggelen zou slaan. Zo lang die boosheid onderdrukt en daar was ie ineens. En van mij mocht ze. Big deal.

Ik zie liever authentiek onhebbelijk gedrag, dan sociaal wenselijkheid. Helaas kom je de laatste het meest tegen. Dat is ook logisch, want het is ons aangeleerd. Als je niet ging huilen bij het vaccineren was je een “grote meid/jongen” en mocht je een lolly uitzoeken. Als je boos werd in de klas werd je op de gang gezet en vroeger zijn er heel wat kinderen met hoofd onder de koude kraan geëindigd wanneer zij driftig werden. Intomen die gevoelens!

Wat zou er ontstaan als we emoties zouden voelen zonder er iets van te vinden? Kom eens een sessie bij me doen dan kun je het ervaren. Dan merk je dat je niet verandert in een pompoen, dat niet het eind zoek is, dat je niet verdrinkt en ook de boel niet aan diggelen slaat. Dan merk je dat je zelfkennis toeneemt, dat je meer in je kracht komt en meer rust ervaart. Nadeel; je ervaart ook het ongemak van anderen over jouw emotie (ik vind dat eerder een voordeel. Ik vind het leuk als iemand uit zijn rol valt). Hoe moeilijk veel mensen het vinden als je zegt dat het niet zo lekker met je gaat. Ik maakte dat mee met een haptonoom (notabene). Die vroeg, terloops, hoe het met me gaat en ik gaf aan dat ik me niet zo geweldig voelde. Hij reageerde door te zeggen: “ok, succes er mee” en weg was hij. Om daarna (het is toch zeker een haptonoom potverdorie) terug te komen en me te vragen wat er dan was. En toen ontstond er een mooi gesprekje.  Ik vind de afkeuring van anderen over wat ik voel best frustrerend soms. Is dat erg? Nee. Wel als ik die haptonoom had uitgemaakt voor oppervlakkige sukkel. Dan observeer ik mijn emotie niet, dan acteer ik er op. En dat is wat ik NIET bedoel.

Emoties maken jou tot een echt, authentiek wezen. Kijk maar naar kinderen, die gaan heel ontspannen om met emoties. Zo gillen ze het uit dat iedereen stom is en zo maken ze weer taartjes in de zandbak. “Puur zijn kinderen hè?” zegt men dan. In die context is het kennelijk prima! Ondertussen geven wij met zijn allen maandsalarissen uit om weer op dat punt uit te komen; emotie waarnemen, laten zijn en weer door.

Ik heb het erg druk in mijn praktijk, doe er een veel te tijdrovende, verplichte (dus niet leuke) opleiding naast en sport veel. De laatste weken vind ik dat allemaal erg veel en ben ik die *@#-opleiding inmiddels helemaal zat. Ik word er echt chagrijnig en moedeloos van soms. Dat wou ik even delen. Verander ik in een pompoen? De laatste keer dat ik keek niet. Big deal. Geen ramp. Er komt nog water uit de kraan en ik heb niks uit het raam gegooid. Ik ben ook geen zwakkeling en ook niet pessimistisch. Mijn docent leeft nog en ik ga dat *%#-examen gewoon halen.

Word jij er ongemakkelijk van als ik dat deel? Dat is helemaal ok, observeer dat maar.