Ik hoor vaak; “dat is erfelijk” of “mijn moeder had het, dus heb ik het ook”.

Het onderwerp erfelijkheid fascineert mij. Zonder de knuppel meteen al in het hoenderhok te smijten vraag ik me af of mensen zich er achter kunnen verschuilen. Als je toch al belast bent, heeft het weinig zin je hiertegen te verzetten. Is dat berusting of apathie?

Is het waar? Of zijn we in hoge mate programmeerbaar? Ik las onlangs een bijzonder onderzoek dat is verricht onder kankerpatiënten. De ene groep kreeg chemotherapie en de andere groep kreeg een nepmiddel. Bij beide groepen viel het haar uit. Dat is toch ongelooflijk? Echter, dat is zoals we zijn geprogrammeerd; van chemotherapie valt je haar uit. Onze overtuigingen tezamen programmeren onze ‘software’ of zijn sommige dingen echt erfelijk? Of verwachten we slechts dat het zo zal gaan?

Kunnen we erfelijkheid te slim af zijn als onze overtuiging sterker is? Ik denk soms van wel. Ik denk dat wij tot in detail de manifestatie zijn van onze overtuigingen. Of misschien zijn we wel de manifestatie van onze onwetendheid. Als je niet zou weten dat je erfelijk belast bent met een kwaal of karaktertrek, krijg je ‘m misschien ook niet?

Ik ben een dochter van een borderliner en een asperger. Beide ouders zijn nooit als zodanig gediagnostiseerd dus ik heb altijd gedacht dat zij gewoonweg raar waren. Nooit begrepen wat zij hadden, tot ik zelf therapeut werd en hun ziektebeeld ging herkennen. Beide ‘stoornissen’ zijn zo erfelijk als het maar kan. Toch, op wat autistische trekjes na, heb ik de erfelijkheidsdans behoorlijk ontsprongen. Waarom? Misschien omdat ik het niet wist? En als ik het wel wist, zou ik mijn best hebben gedaan niet ‘zo’ te worden. Zou dat kunnen? Dat je het weet, maar de genen de baas blijft?

Ik heb er een hoop vragen over en te weinig antwoorden. Het enige dat ik zeker weet; niet opgeven als de genenpoel troebel is, of is overspoeld met erfelijke rommel (geloof me, die van mij is als een borrelende modderplas). Laten we onze ‘software’ overschrijven met frissere genen. Desnoods ingebeelde. Laten we ons niet verschuilen achter de gedachte dat onze (voor)ouders ook zo waren. Er is zoiets als (zelfgekozen) evolutie…