Mary, Haarlem
Tegenslagen op mijn pad, ach die waren er zo vaak
Nieuws van een arts, dat was geen goede zaak
Niets meer wat nog leuk en fijn lijkt te zijn
Je wilt niet dood, maar leven is helemaal niet fijn
Is dit nou die befaamde zwarte hond?
En is daarom mijn lontje zo ontzettend kort?
Klaar om te vechten, maar hoe doe je dat dan?
Mindfulness, Yoga, rennen zo hard als je kan.
Maar de weg ging traag en waar naar toe?
Soms met goede moed, maar soms ontzettend moe
Dan komt na weer een klap erbij de hulp van Nancy aangereikt
Geen gezweef , maar dingen zijn altijd wat het lijkt
Zo oprecht , invoelend, geen flauwekul, dat geeft een mens weer kracht
veel eyeopeners, begrip en handvatten meer dan verwacht
Daar mee ga ik de toekomst met een glimlach tegemoet
Nancy, het is zo ontzettend mooi wat jij doet
dank! Mary
New Age als valium?
Ik heb jarenlang gemediteerd, ging naar allerlei retraites en verdiepte me in alles dat de ‘New Age’ me te bieden had op dat moment. Bijzonder om zo met jezelf bezig te zijn en ‘in te pluggen’ in het groter geheel. Dat vind ik nog steeds. Echter, er is meer. In de ontmoetingen die ik had vielen een aantal dingen op. Velen noemden zich Hoog Sensitief. Ze volgden hierdoor nooit het nieuws, konden vaak niet werken en “moesten dicht bij zichzelf blijven”.
Ook beschreven mensen hun zoektocht naar zingeving. Dat konden zij in het ‘gewone leven’ niet vinden maar op een stilte retraite van 6 weken kwam er een glimp inspiratie naar boven. Zij gaven vaak aan dit gevoel echter niet vast te kunnen houden, waardoor een volgende retraite alweer werd geboekt.
Ik heb me altijd afgevraagd wat spiritualiteit nu eigenlijk is. Het komt bijna dogmatisch over. Als je een kritische vraag stelt, “heb je het helaas nog niet begrepen” of “is je trillingsniveau nog niet op het gewenste level”. De aanvankelijk liefdevolle houding sijpelt vaak weg wanneer je kritisch bent of feedback geeft.
Voor een ieder is spiritualiteit iets anders, maar ik miste het Wakker zijn. We mediteren voor wereldvrede, maar we doen niets aan het gegeven dat die wereldvrede niet komt omdat er grote misstanden zijn. We branden kaarsjes voor alles en iedereen, maar verdiepen ons niet in wat er wérkelijk gaande is. We slepen karren vol boeddha-beelden uit het tuincentrum, maar vinden geen innerlijke rust.
Ik geloof in de kracht van gedachten, en dus ook in Wakker zijn en je ogen open houden voor wat er misgaat in de wereld. We leven in een wereld met grote politieke misstanden, veel onrechtvaardigheid en leugens die ons worden verteld om ons zoet te houden. Worden we wakker of suffen we door op onze boekweit-kussentjes?
Is het wellicht de bedoeling dat we mediteren, Zen zijn en dicht bij ons zelf blijven? Zo kijken we niet naar de wereld en krijgen politici, farmaceuten en ander allooi dat we eigenlijk in de gaten zouden moeten houden, alle kans om hun plannen te verwezenlijken. Want wij zitten immers, letterlijk, met onze ogen dicht..
EMDR; niet alleen als trauma-behandeling
Wat is EDMR?
Onlangs las ik een buitengewoon gecompliceerde uitleg over EMDR
Dat vind ik altijd leuk om te lezen, want dan wordt het zo omslachtig beschreven dat ik het ook niet meer begrijp en blijk ik ineens iets heel ingewikkelds te doen.
Deze uitleg is redelijk eenvoudig:
Wanneer je slaapt en in je REM-slaap bent, zijn jouw hersenen dingen aan het verwerken. Van de dag, van een thema of dingen uit jouw leven. Je ogen gaan heen en weer en je hersenen staan voor zeker 80% in de werk-modus (terwijl jij, je van geen kwaad bewust, zoet het kussen vol kwijlt).
Die REM-slaap is jouw verwerk-programma. Je psychologische herstelmodus.
EMDR bootst die REM-slaap na door de hersenen te activeren middels klikjes uit een koptelefoon, schouders of knieën te bekloppen of door oogbewegingen te stimuleren middels de hand.
Door op dat moment aan een heftige gebeurtenis te denken, wordt het thema zo de verwerkingsmachine ingegooid. Tijdens de sessie en in de natuurlijke REM-slapen erna wordt het gebeurde verder verwerkt.
Wat is een trauma?
“Wat is een trauma?”, wordt mij al vaak gevraagd. Zie het als het Engelse woord ‘trauma’, dat verwonding betekent. Het kan dus van alles zijn.
Ik heb gemerkt dat 2 belangrijke dingen een gebeurtenis tot een trauma maken:
- Er is een factor onrechtvaardigheid. Iemand gaat over je grens, niemand neemt het voor je op, je wordt niet gehoord of gezien;
- Er is onbegrip over het gebeurde; machteloosheid, je kon jezelf niet verdedigen enz.
Wat gebeurt er met je brein bij een trauma?
Op het moment dat er iets heftigs gebeurt, neemt het primitieve brein (ook wel het reptielenbrein genoemd) de winkel over. Er wordt niet meer gemenstrueerd, er wordt geen spijs meer verteerd er wordt slechts overleving gefaciliteerd. Dit gebeurt door Fight, Flight of Freeze. De vecht- of vluchtreactie, of als je pech hebt, de bevriesreactie.
Op dat moment doen de rest van de hersenen vrij weinig, dus er wordt op dat moment niets verwerkt. Later, in je REM-slaap wordt die gebeurtenis opgehaald uit je primitieve brein en naar de neo-cortex vervoerd waar de verwerking kan beginnen.
Maar vaak gebeurt dit niet of niet voldoende. En zo blijft de gebeurtenis in het primitieve brein ‘hangen’ en krijgen we telkens de vecht, vlucht, bevries-reactie wanneer we er aan denken. Als je er aan denkt, voel je de adrenaline al, of je probeert er juist niet aan te denken en het te vermijden, of je blokkeert en je kan niets meer door dat trauma. Zo ontstaan er triggers en voor je het weet ben je een gespannen, kribbig, overbelast mens geworden.
EMDR zet de verwerkingsmachine weer aan en zo kun je in een paar sessies veel van dat soort heftige gebeurtenissen ‘opruimen’.
Is EMDR alleen voor trauma’s?
EMDR werd altijd als dé traumatherapie gezien, maar ik behandel er allerlei thema’s mee. Eigenlijk alles dat vast zit. Alles waarvan je denkt; “dat zou ik anders moeten doen” maar je kan je gedrag niet sturen of je bent te laat en je stort weer in je valkuil.
De thema’s die mensen hebben lopen uiteen; trauma’s, eetstoornissen, vliegangst en allerlei andere angsten, driftbuien, somberheid, verslavingsproblematiek.
Ik heb vele thema’s, problemen en situaties met EMDR behandeld en de voordelen zijn dat het snel gaat en goed vol te houden is. Ik maak gedurende de sessie een combinatie met hypnotherapie waardoor het onderbewustzijn ook wordt geraadpleegd. Die 2 therapieën tezamen maken het traject bijna altijd succesvol.
In een volgens schrijfsel vertel ik meer over de hypnotherapie en hoe ik dit met EMDR combineer.
Kom eens langs voor een kosteloos kennismakingsgesprek!
De praktijk bestaat 20 jaar!
November feestmaand!
Ik kan me bijna niet voorstellen dat ik al zo lang ondernemer ben, maar het is zo.
Op 1 november precies 20 jaar!
Wat is ondernemerschap voor een therapeut? Door ploeteren tot je naamsbekendheid krijgt. Voor een tientje ergens in een tochtig buurthuis vertellen wat je doet en dan merken dat slechts 3 mensen komen opdagen waarvan er 2 in slaap vallen. Een netwerk opbouwen. Jezelf uit valkuilen hijsen en er de volgende keer omheen lopen. Tegenslagen incasseren.
Maar de belangrijkste kwaliteit van een ondernemer; kunnen volhouden. Veel ondernemers denken dat de winkel vanzelf wel gaat lopen of geven op omdat het niet meteen lukt. Je moet een hele lange adem hebben, in jezelf en in je product geloven en niet te beroerd zijn om voor een lollie en een kouwe thee tot het gaatje te gaan. Ik heb vele collega’s zien komen met een hoop bombarie en zij verdwenen muisstil. Een praktijk beginnen is niet voor mietjes en het vergt een hoop energie. Dat ik nu na 20 jaar en vele opleidingen verder, nog steeds met plezier in mijn praktijk werk geeft me trots. Ik heb destijds de goeie keuze gemaakt.
En nu, 20 jaar verder is het tijd om erbij stil te staan.
Op 1 november 1997 ben ik gestart met mijn praktijk. Ik gaf toen voetreflexmassages. Dat was mijn eerste ‘product’. Ik geef die massages af en toe nog. Ik heb vele honderden voeten gemasseerd en vele klachten kunnen verhelpen. De voet is voor mij de spiegel van de ziel en ik kan door het kijken naar de voet al zien wat voor iemand jij bent.
Deze maand is bijzonder dus ik wil weer even terug naar de basis; de voeten.
Voor iedereen die (ooit) mijn praktijk bezocht heeft en meer wil weten over voetreflexologie of al vele massages bij mij heeft ondergaan;
jij bent de hele maand november welkom voor een voetreflexmassage voor het ‘luttele buurthuisbedrag’ van € 20,-
Waarom zo’n actie? Ik wil je bedanken voor je vertrouwen, dat ik mocht meelopen op jouw weg, dat ik met je mocht meedenken over de dingen waar je tegenaan liep. Dat we samen hebben gelachen en strategieën hebben bepaald en dat ik je heb bewonderd om je veerkracht en vindingrijkheid. Dat je weer nieuwe mensen naar me hebt doorverwezen of dat je na jaren nog eens terugkwam. Dankzij jou bestaat de praktijk 20 jaar en dat wil ik graag met je vieren.
Dit aanbod geldt voor de hele maand november, dus maak snel een afspraak!
Het kan zijn dat we de behandeling na november inplannen, want een werkweek zit zo vol.
2016, wat een jaar!
Wat een jaar was het!
Het jaar van de Grote Veranderingen. Bijna iedereen heeft wel iets meegemaakt dat impact heeft gehad. Het bleef mij ook niet bespaard.
Ik heb een behoorlijk turbulent jaar achter de rug waarin mijn praktijk vaak voelde als de plek waar ik kon uitrusten. Dat klinkt misschien gek, maar in mijn werk gaat het over essentie en niet over buitenkant. Over wat jou werkelijk bezighoudt i.p.v. wat men op Facebook leest. Authenticiteit. Ik kan daar heel gelukkig van worden.
Terugkijkend op mijn praktijk-jaar was het heel bijzonder. Eén van de dingen die ik het mooist vind aan mijn werk is de diversiteit aan mensen. We hebben immers allemaal wel eens ‘problemen’.
Met elke cliënt schakel ik weer. Ik leer over beroepen waar ik nog nooit van heb gehoord. Ik heb door mijn nieuwsgierigheid overal wel wat van meegekregen, ook over hoe mensen denken. Wat bij de jurist werkt, werkt totaal niet bij de onderwijzer. De strategie die ik inzet bij iemand die uit de bouw, zou bij de kunstenaar de plank volledig misslaan. Ik ben altijd mezelf, maar wil zo goed mogelijk met jou communiceren (NLP dank je wel!). Dan schakel je. Heel verrijkend.
Ik prijs me gelukkig dat ik in mijn werk deelgenoot mag zijn van jouw leven, proces of thema. Ik heb die diepgang nodig merk ik. Er is zoveel oppervlakkige interactie tussen mensen en zoveel projectie van de eigen onvrede, dat ik soms het vertrouwen in de mensheid verlies. Dan kan een dag in mijn praktijk dit vooroordeel weer volledig vervagen. Vooroordelen, die hebben we allemaal. In onze huidige maatschappij is dat ook weer acceptabel. Discrimineren deed je ‘vroegah’ een beetje stiekem. Nu mag je gewoon van alles roepen. Hoeft niet eens op de inhoud te zijn, je mag gewoon een hele bevolkingsgroep over één kam scheren, je mag schelden en je mag zelfs haten. De grimmigheid vind ik pijnlijk.
Ik heb die vooroordelen niet natuurlijk. Ik ben een therapeut, dus heb een voorbeeldfunctie (lees het sarcasme alsjeblieft). Ik ben van nature iemand die ageert tegen onrechtvaardigheid en in mijn werk leer ik dingen niet meer afwijkend te vinden. Maar ik ben ook gewoon een sterveling met aannames. Maar jij, cliënt, hebt mij geleerd een nog meer open mind te hebben.
Ik werk met mensen die werken bij de politie. Stuk voor stuk bijzondere mensen. Ik kan nu nooit meer op een verjaardag meekatten over ‘de smeris’. Want dan denk ik aan jou en schaam ik me.
Ik heb cliënten van bijv. de sociale dienst of het UWV. Deze mensen worden af en toe bedreigd. Heel heftig. Jij moet zien om te gaan met al die mensen die werk zoeken en dag in dag uit worden geconfronteerd met afwijzingen enz. Ik kan nu nooit meer generaliserend denken over ‘die ambtenaren’, want dan denk ik aan jou en schaam ik me.
Ik werk met moslims. Die zijn in onze maatschappij vogelvrij. Jij wilt ook gewoon gelukkig zijn, wat vrij moeilijk wordt gemaakt in ons steeds intoleranter wordende land. Ik voel plaatsvervangende schaamte. Ik zie echter een mooi mens die dezelfde wensen heeft als ik. Ik herken niks van de onzin die wordt geroepen. Dank je dat me hebt geleerd hoe het écht zit. Heel waardevol.
Ik werk met jongeren. Worden gezien als non-communicatieve smartphone junks die geen contact meer maken. Integendeel, jij kan in 3 zinnen uitleggen aan welk thema je wilt werken. Gefrustreerd van de geniale doch chaotische hersenspinsels stuiter je mijn praktijk binnen. Ik vind je geweldig. Totaal niet sociaal wenselijk (heerlijk) en situaties aanduidend met 2 lettergrepige woorden. Daarnaast geestig, ambitieus en buitengewoon goed in zelfreflectie. En eerlijk tot op het bot. Kunnen wij ‘grote mensen’ een voorbeeld aan nemen.
Ik heb dit jaar een aantal moeders gehad met gebroken harten. Dat was een leerpunt. Mijn aanname was dat er iets mis zou moeten zijn met een ouder wanneer een kind de ouder afwijst. Dit kan ik nooit meer denken, want dan denk ik aan jou. Bijzondere vrouwen die de deur worden gewezen door hun kind of kinderen. Ik zie niet in waarom want ik zou me bij hen direct aanbieden ter adoptie. En toch gebeurt het. Wat onwijs heftig en zo ver buiten mijn wereldbeeld. Ik heb van jouw rouwproces en verdriet geleerd. Dank je daarvoor.
Ik werk met jonge moeders die het zwaar hebben met die aandacht-eisende kabouters. Redelijk onbespreekbaar in onze maatschappij want alles moet “helemaal leuk” zijn en op Facebook deel je alleen succesverhalen. Ik zie in mijn praktijk de andere kant. Jij als de uitgeputte ouder, als wanhopige ouder die zijn puber ziet afglijden. De ouder die in het reine moet komen met een kind dat niet meer wil leven. Jij die wordt opgeslokt door een zorgenkind en daardoor de rest van het gezin soms verwaarloost. De oordelen die daar weer over gegeven worden door de buitenwereld. Dank je wel dat jij al die buitenkant hebt weggehakt en mij laat zien wat er écht bij ouders gebeurt.
Jij, rouwende, boze, verdrietige, bange, driftige, rondstuiterende, huilende medemens, leert mij meer en meer open te staan voor alle kostgangers die de aarde heeft rondlopen. Alle dynamiek die jij als mens maakt, alle aannames die ik heb over het leven en jij uit de lucht schiet. Jij nodigt me elke keer uit te kijken naar de mens achter het plaatje dat wij er van maken. En dat doe je door jezelf te laten zien.
Jij hebt mij gemaakt tot iemand die vrijwel nergens meer van opkijkt en steeds meer leert om te kijken achter het geschreeuw en de buitenkant. Niet alleen in mijn praktijk, maar ook in mijn dagelijks leven. Elk mens heeft dezelfde wens. We zijn allemaal één.
Dat is geen overtuiging, dat is echt zo. Ik kan het weten, want ik heb dagelijks mensen van allerlei rangen, standen, culturen, geloofsovertuigingen enz. en zij laten me allemaal toe in hun levensverhaal. Dank je wel hiervoor. Je hebt me verrijkt als mens en mijn horizon breder gemaakt.
Mijn werk is bij tijd en wijle zwaar, maar dit is het mooiste dat je kunt leren in onze hedendaagse maatschappij; verder kijken dan je vooroordeel groot is. Ik wens dat voor iedereen in 2017. Dat we meer voelen dan de onderbuik-emotie en onze eigen aannames onder de loep nemen.
Dank aan elke cliënt die mij zijn/haar vertrouwen heeft gegeven dit jaar. Je bent gezien en opgeslagen op mijn harde schijf.
Goed 2017 allemaal!
De praktijk bestaat 19 jaar!
1 november 1997 begon ik mijn praktijk. Een mooi moment om terug te kijken.
Ik begon met mijn praktijk in het pre-internet tijdperk. Een snotneus van 27 jaar. Nu bijna niet voor te stellen. Nadat ik mijn opleiding Voetreflexmassage had afgerond ging ik aan de slag. Ik had een cliënt met een whiplash. Ik had er wel van gehoord, maar wat is het nu precies? Nu gooi je dat even in de Google, maar toen ging ik naar de tijdrovende ‘bieb’. Ik had in die tijd geen supervisor of collega met veel ervaring, dus heb elk wiel zo’n 10 keer uitgevonden. Zo werd het werken met de cliënt een waardevol leerproces. Ik wist wat ik deed, maar niet wat ik er mee kon bereiken. Dat was best griezelig. Ik zag (en zie dat nog) veel collega’s twijfelen om de stap te nemen. Er werden nog meer cursussen gedaan om de onzekerheid te bezweren en de praktijk kwam er maar niet. Ik heb de sprong gewaagd. Achteraf bezien was het een combi van jeugdige stoerheid, lef en naïviteit.
Zo heb ik in die 19 jaar geleerd door te doen. Op een opleiding leer je wat je eventueel zou kunnen doen in een ‘bepaald geval’. Als het ‘bepaald geval’ anders is, houdt het al weer op. Zoals met alles in het leven. Misschien is dat wel de voorwaarde om een ondernemer te zijn; door te ondernemen. Door ruitvormige wielen uit te vinden en af en toe een mooie ronde. Ik zette mijn kennis in en de kennis ging meer en meer over in ervaring, goeie en minder leuke.
Het waren arme tijden in het begin. De alternatieve geneeswijzen waren nog echt voor de liefhebber en vaak werd ik gezien als een charlatan of iemand die geld verdient met het leed van een ander. Het vak werd door velen niet serieus genomen of zelfs bespot; “werkt dat nou echt? “. Ik had een zeer beperkte doelgroep en de rest zag me als heks, of vroeg me waarom ik niet ‘gewoon’ pedicure werd. Of gaf me het advies een echte baan te zoeken want dit kon natuurlijk nooit wat worden. Ik had toen nog een ‘echte baan’ als secretaresse en die gaf ik op om een praktijk te beginnen. “Wat dom van je” hoorde ik vaak. Bemoedigend.
Er was immers nog geen Facebook of Llinkedin (ik klink nu als een oma, realiseer ik me) dus ik wilde overal mijn hoofd laten zien omdat ik wilde dat de hele wereld wist wie ik was. Ik had een geweldige marketing strategie; ik legde folders neer in bijv. winkels. Om meestal binnen het uur weer te worden opgebeld met het verzoek die “kwakzalver-zooi” weg te halen anders zouden zij het doen. Of ik werd wel gebeld, maar dan vroegen ze of ik ook pedicure was. Geloof me, ik sloeg de plank vaak mis met mijn zelf in elkaar geklungelde foldertjes en visitekaartjes. Adverteren leek me een veel beter idee. Ik plaatste een prachtige advertentie in de krant. Heeft me bakken met geld gekost en ik werd vooral door ‘vieze mannetjes’ gebeld. Wat een marketing-misère.
Ik startte rond 1999 een opleiding tot orthomoleculair voedingstherapeut en ging ook daar weer de nodige wielen uitvinden. Halverwege de opleiding stopte het instituut er mee, dus ik kreeg geen diploma. Ik ging ‘m elders opnieuw doen. Tijd- en geldrovend maar ik had immers grootse plannen. Ik was in de naïeve veronderstelling dat ik wel even zou gaan samenwerken met artsen op het gebied van kanker en andere ziekten. Dat was weer zo’n ruitvormig wiel. Ook toen kreeg ik niet altijd even hartelijke feedback van de ‘gevestigde orde’. Ik zou gevaarlijke adviezen geven, zou opgesloten moeten worden en werd onlangs door een arts nog bestempeld als “groene maffia”.
Toen ik een aantal jaren geleden mijn hypnotherapie opleiding begon, kreeg ik weer originele feedback; of ik familie was van Rasti Rostelli, of ik je een kip kan laten nadoen, of ik met een zakhorloge voor je ogen zwaai, of je wel oogcontact met mij kan maken enz. Ook deze opleiding eindigde rampzalig want dit instituut zat op de rand van faillissement en daardoor kreeg ik bijna mijn diploma niet. Bij de beroepsvereniging waren ze eveneens niet blij dat ik daar de opleiding had gedaan want zij hadden nét de accreditatie ingetrokken vanwege de problemen daar. Ik heb mijn zaak moeten bepleiten of mijn leven er van af hing. Ze lieten me toe, met frisse tegenzin. Ik was de laatste die nog werd toegelaten van dit instituut. De opleiding was overigens van uitstekende kwaliteit, laat dat helder zijn maar de recessie had aardig wat schade aangericht bij veel opleidingsinstituten.
Eigenlijk behoor ik nu bijna tot de gevestigde orde. Mijn sessies worden (gedeeltelijk) vergoed. Zou makkelijk zijn om al die therapeuten die pover zijn opgeleid een sneer te geven, maar ooit was ik er zelf eentje. Mijn weg is lang geweest en vol valkuilen. Heeft die erkende opleiding me tot een betere therapeut gemaakt? Ja, ik heb een ongelooflijk grote gereedschapskist en ik weet hoe het gereedschap werkt. Die kennis is heel waardevol, maar dat alleen maakt je niet tot een goeie therapeut. Je moet ook durven doen. Niet blijven steken in de theorie-fase. Want dan ga je ‘koudwatervrezen’ aan de kant. De belangrijkste lessen leer je niet in een opleiding, die leer je door je successen en je bloopers. Er zijn ongelooflijk goed opgeleide therapeuten die nauwelijks praktijkervaring hebben en je hebt therapeuten die weinig opleidingen hebben gedaan maar een natuurlijke gave hebben en deze succesvol inzetten. Waar zou je voor kiezen? Een combi van beide lijkt me het meest ideaal.
Voor mij geldt vooral; leren van de cliënten, de mannen en vrouwen die zo moedig zijn om hier te komen en hun probleem op tafel te leggen in alle eerlijkheid. Helden zijn het. Ik werk full time met helden en dat al 19 jaar. Op naar de volgende 19 jaar! Dank voor je vertrouwen en dat ik mocht leren van jouw proces. Ik ben je er dankbaar voor.
365 dagen succesvol omdenken
Eén van de dingen die ik het meest doe met cliënten is het onderzoeken van emoties en dan met name die waar zij last van hebben. Deze worden door veel therapeuten “negatieve emoties” genoemd. Dit vind ik een belachelijke term, maar zo wordt er kennelijk naar gekeken. Emoties zoals angst, irritatie, verdriet en woede moeten we eigenlijk niet willen toelaten lijkt de overtuiging. Er wordt verondersteld dat we een emotie niet kunnen voelen zonder het te uiten. Dus; boosheid leidt tot geweld en verdriet tot dagenlang in je bed blijven liggen. Onder controle houden dus!
Op Facebook, tv en in tijdschriften wordt je gebombardeerd met Omdenken, 365 dagen succesvol zijn, slappe Loesje adviezen (waar is trouwens de vlijmscherpte die Loesje vroeger had, maar dat terzijde). Wijze spreuken die zeggen wat je dient te ervaren, dat kun jij namelijk niet zelf beslissen. Tips dat je niet bang moet zijn want het heeft geen zin. Dat je moet ontspannen want dat is onwijs Zen. Doe jezelf succesvol voor, want dan voel je het vanzelf zo. Dat dit jouw beste week ooit is (ja, dat bepaalt iemand voor je). Dat je dapper moet handelen. Dat je het leven als een feest moet zien en dat je zelf slingers moet ophangen als het geen feest is. Dat je tegenslagen hysterisch juichend moet nemen zoals ze komen. Dat je niet bang voor de dood mag zijn en moet glimlachen wanneer iemand je onheus bejegent. En dat je vele cursussen moet volgen over geld verdienen en slimme marketing zodat je nog succesvoller wordt. Zodat je nog meer overvloed kunt ervaren, nog meer golven van gelukzaligheid. De mens als marketing-product.
En als je al die treinen aan je voorbij laat gaan; afkeuring. Dan snap je de flow kennelijk niet. Dan ben je nog niet zo ver.
Boosheid en angst is immers voor de primitieve domme die in een negatieve spiraal zit. Neen, wij dienen dat direct om te denken naar een ‘positieve’ emotie. Daar moeten we trouwens ook succesvol in zijn. We moeten altijd ongelooflijk succesvol zijn. Boosheid is voor honden en primaten en wij zijn liefdevolle, open creaturen. Wij denken de boosheid om in een sociaal wenselijke variant en dat noemen we dan energie of een uitdaging.
Mogen we gefrustreerd, geïrriteerd of bang zijn? Nee zeg, dan gaan we een gebied in dat we moeten vermijden. Dat is een grillig landschap en dan is het eind zoek. Dan kun je morgen ook wel weer gefrustreerd gaan worden en dan blijf je aan de gang. Je schiet er toch niks mee op? Zo maken we, ongewild en oh zo ironisch, de ‘negatieve emotie’ tot iets van buitenaardse proporties. Het wordt een meteoriet die ons bestaan komt binnen zeilen en alles vernietigt. Gelukkig hebben we vele ‘succes-cursussen’ als afweergeschut.
Een emotie moet logisch zijn (ik hoor vaak “wat heeft boosheid nou voor zin, bereik je niks mee”). Ik heb nog nooit gehoord van een logische emotie. Of een emotie positief of negatief is, ligt er maar aan in welke context je ‘m voelt. Het is maar hoe je het bekijkt. Als jouw buurman overlast veroorzaakt terwijl jij probeert te slapen, kun je met je Zen glimlach op de rand van je bed licht sturen naar deze entiteit aan de andere kant van de muur, of we bellen aan en zeggen in ferme taal dat hij dat volume nou eindelijk eens naar beneden moet draaien. Zo dat lucht op! Een ‘negatieve emotie’ positief ingezet.
Liefde wordt gezien als een positieve emotie, maar als jij zo verliefd bent dat je je kinderen verwaarloost en op je werk maar wat aanklooit, kun je die liefde ook wel als een negatief iets ervaren. Mijn conclusie; een emotie IS gewoon. Het heeft geen enkele nut, het betaalt geen huur, er zit geen logica in en het komt ook vaak ongelegen. Echter, het doet de mens verschillen van plankton en de cactus.
Afijn, ik ben dus al een sessie bezig om iemand te laten voelen dat een emotie ok is. Mij interesseert het helemaal niets wat een cliënt voor emotie heeft, het gaat er maar om wat hij/zij er mee doet. Iemand ervaart dat een emotie geen kolkend afvoerputje is waar je machteloos in verdwijnt maar ‘gewoon’ een kleur op je schilderspalet die je kunt waarnemen zonder er iets van te vinden. Niet op acteren, maar slechts observeren. Dat is nog eens een staaltje controle over jezelf. Dan zie ik eerst verbazing en vervolgens opluchting bij de meesten. En wanneer je vrede hebt met je eigen gevoelens, hoef je ook niet zo afkeurend te zijn over die van een ander. De wereld is immers een groot projectie-scherm van jouw beleving.
Je hoeft niet 365 dagen succesvol te zijn, ‘om te denken’ en liefde uit te stralen als je dat even niet voelt. Dat maakt je namelijk onecht. Daarom is mijn werk zo leuk. Niemand verkoopt imago praatjes want daar kom je niet voor. Ik zie dan authentieke boosheid, oprecht verdriet en heftige angst. En ik leer je daar mee om te gaan. Dat het ok is dat je je werk nu vreselijk vindt, dat je ongelooflijke irritatie voelt over je partner of verdriet voelt over gemiste kansen. Vaak zijn cliënten verward wanneer ik zeg dat het allemaal ok is. “Hoezo ok, ik vind het vreselijk”. Ja dat mag je ook vreselijk vinden. Maar door emoties te ’transformeren’ in iets meer sociaal wenselijks, te onderdrukken, weg te analyseren en en aan flarden te rationaliseren maakt niet dat ze weg gaan.
Ik herhaal het nog eens: een emotie die je onderdrukt of afkeurt gaat niet weg. Sterker nog, het gaat zich schrap zetten en er ontstaat een spanningsveld in jou. Vervolgens komt die spanning op een hoogtepunt naar buiten knallen en dan richt je schade aan. Je acteert dan op de emotie i.p.v. dat je deze waarneemt. Dan scheld je iemand uit in het verkeer of je geeft die buurman een draai om zijn oren. Ik heb eens een prachtige stewardess met zo’n prachtige dienstbare lach van sociaal wenselijk in een authenticiteit over zien gaan dat ik even dacht dat ze mijn praktijk aan diggelen zou slaan. Zo lang die boosheid onderdrukt en daar was ie ineens. En van mij mocht ze. Big deal.
Ik zie liever authentiek onhebbelijk gedrag, dan sociaal wenselijkheid. Helaas kom je de laatste het meest tegen. Dat is ook logisch, want het is ons aangeleerd. Als je niet ging huilen bij het vaccineren was je een “grote meid/jongen” en mocht je een lolly uitzoeken. Als je boos werd in de klas werd je op de gang gezet en vroeger zijn er heel wat kinderen met hoofd onder de koude kraan geëindigd wanneer zij driftig werden. Intomen die gevoelens!
Wat zou er ontstaan als we emoties zouden voelen zonder er iets van te vinden? Kom eens een sessie bij me doen dan kun je het ervaren. Dan merk je dat je niet verandert in een pompoen, dat niet het eind zoek is, dat je niet verdrinkt en ook de boel niet aan diggelen slaat. Dan merk je dat je zelfkennis toeneemt, dat je meer in je kracht komt en meer rust ervaart. Nadeel; je ervaart ook het ongemak van anderen over jouw emotie (ik vind dat eerder een voordeel. Ik vind het leuk als iemand uit zijn rol valt). Hoe moeilijk veel mensen het vinden als je zegt dat het niet zo lekker met je gaat. Ik maakte dat mee met een haptonoom (notabene). Die vroeg, terloops, hoe het met me gaat en ik gaf aan dat ik me niet zo geweldig voelde. Hij reageerde door te zeggen: “ok, succes er mee” en weg was hij. Om daarna (het is toch zeker een haptonoom potverdorie) terug te komen en me te vragen wat er dan was. En toen ontstond er een mooi gesprekje. Ik vind de afkeuring van anderen over wat ik voel best frustrerend soms. Is dat erg? Nee. Wel als ik die haptonoom had uitgemaakt voor oppervlakkige sukkel. Dan observeer ik mijn emotie niet, dan acteer ik er op. En dat is wat ik NIET bedoel.
Emoties maken jou tot een echt, authentiek wezen. Kijk maar naar kinderen, die gaan heel ontspannen om met emoties. Zo gillen ze het uit dat iedereen stom is en zo maken ze weer taartjes in de zandbak. “Puur zijn kinderen hè?” zegt men dan. In die context is het kennelijk prima! Ondertussen geven wij met zijn allen maandsalarissen uit om weer op dat punt uit te komen; emotie waarnemen, laten zijn en weer door.
Ik heb het erg druk in mijn praktijk, doe er een veel te tijdrovende, verplichte (dus niet leuke) opleiding naast en sport veel. De laatste weken vind ik dat allemaal erg veel en ben ik die *@#-opleiding inmiddels helemaal zat. Ik word er echt chagrijnig en moedeloos van soms. Dat wou ik even delen. Verander ik in een pompoen? De laatste keer dat ik keek niet. Big deal. Geen ramp. Er komt nog water uit de kraan en ik heb niks uit het raam gegooid. Ik ben ook geen zwakkeling en ook niet pessimistisch. Mijn docent leeft nog en ik ga dat *%#-examen gewoon halen.
Word jij er ongemakkelijk van als ik dat deel? Dat is helemaal ok, observeer dat maar.
Briljant tegen wil en dank
Ik werk met een aantal cliënten die een jeugd achter de rug hebben waar je van achterover slaat. Die hebben incapabele ouders die verwaarlozen, misbruiken, mishandelen enz. Kinderen die vanaf hun tienerjaren geen kind meer waren. Die moesten zorgen voor zichzelf, voor andere familieleden en werden ondertussen blootgesteld aan allerlei traumatische gebeurtenissen.
Deze mensen lopen, uiteraard, vast op een punt in hun leven. Trauma’s verdwijnen niet als je ze negeert en dat wordt pijnlijk zichtbaar. Tijd voor een trip naar de therapeut. Dat gegeven verdient al de nodige bewondering. Sommigen kijken me aan alsof ik de tandarts ben. Bang dat ik de “beerput” met een ferme zwaai openkrik en de boor er vol in zet.
Ik begin altijd met vragen naar de overlevingsstrategie. Overlevingsstrategieën zijn per definitie uitmuntend. Het woord al; de strategie om te overleven. Mishandeling of verwaarlozing te kunnen uithouden. Als een kind dat kan, is het al geslaagd voor elk denkbaar diploma in mijn optiek.
Het valt mij op dat er in deze categorie 2 groepen zijn; de ene groep is onderuit gegaan door het vele geweld en zoekt handvatten om weer overeind te komen. De opgelopen schade uit zich vaak in het aangaan van destructieve relaties, bindingsangst, verslavingen, het nemen van verkeerde beslissingen en elke keer weer omvallen. Waarschijnlijk heel logisch wanneer je geen liefde krijgt of met geweld bent opgegroeid. Ik kan me dat heel goed voorstellen. Zo mooi om die weer op de rails te krijgen. Elke keer weer de kers op de taart, maar over deze groep heb ik het even niet.
Er is een groep die er niet aan ten onder gaat. De ‘Briljanten tegen wil en dank’. Hebben als jong kind hun weg gevonden in de chaos, lieten zich niet ‘stukslaan’ en lijken wat stoïcijns. Zij groeien op met een achterstand in levenskansen, halen vervolgens de anderen in en eindigen met een voorsprong. Misschien wel heel logisch wanneer je geen liefde krijgt of met geweld bent opgegroeid. Of toch niet? Weten zij veel, want daar houden zij zich helemaal niet mee bezig. Overleven is gewoon zoiets als hartslag, in hun optiek. “Dat doet toch iedereen?”
Ik hou een beetje extra van die laatste groep; die willen leven, die laten zich niet kennen. Spartanen zijn het. Niet janken maar aangaan die uitdaging. Zo geweldig wanneer je bewust bent van die enorme levenskracht, maar dat zijn zij niet! Ikzelf, ook niet bepaald een zondagskind, ben me bewust van die levenskracht. Ik ga onderuit, protesteer tegen het leed, sta weer op en maak de volgende ronde nog beter. Het interesseert me niet als een strategie niet werkt, want dan bedenk ik een nieuwe. Ik ken mijn talenten en ik ben me bewust van mijn beperkingen. Ik ben ’bewust competent’. Over deze groep heb ik het dus ook niet.
Ik doel vandaag op de ‘onbewust competenten’. Die denken dat iedereen die gaven heeft. Die hebben zich nooit afgevraagd of ze sterk zijn. Ze ‘zijn’ gewoon. Ze zijn hoogstens bescheiden. Het is niet te geloven maar die vragen zich af waarom ze niet passen in ‘de roedel’, waarom mensen soms vreemd reageren op hun gedrag, kijk op de wereld enz. Zij doen dan hun best om sociaal wenselijk te zijn, om niet te worden verbannen, niet weer in de steek worden gelaten. Naast het verwerken van hun trauma’s, alles alleen moeten doen, niet geholpen worden door familie, moeten dealen met verlies enz. vinden zij dat ze dat ook even moeten doen. Zoiets lukt meestal niet zo goed en dan zien zij zichzelf bijna als ‘sociaal falende figuren’. Die moeten altijd even worden wakker geschud. Alles overleefd maar gaan bijna ten onder aan de onzekerheid of ze wel worden geaccepteerd. Geaccepteerd worden? Serieus? Hoe bescheiden! Tegen die groep zeg ik: Stop onmiddellijk met dat sociaal wenselijke. Jij bent de ‘Briljante’! Weliswaar tegen wil en dank maar: Jij Bent Geniaal (de verbaasde blikken zijn altijd prachtig). Het is een compliment dat je niet in de roedel past.
Bijna niemand in jouw omgeving weet en snapt wat jij hebt meegemaakt. Dus je bent per definitie al een buitenstaander. Dat zijn Briljanten vaak. Die originaliteit dien je met elke vezel te koesteren. Jouw overlevingsstrategie blijkt één van de beste, want kijk wat je hebt gemaakt van je leven.
Je hebt de moeilijke jeugd overleefd, je hebt een bestaan voor jezelf op poten gezet, je hebt gestudeerd of je droombaan gevonden (deze mensen zoeken trouwens niet, die vinden), je bent liefdevol voor je kinderen en je partner is weg van je. Jij ongelooflijk briljant individu! Hoe heb je dat geflikt? En allemaal met een achteloze beweging, zonder afhankelijk te zijn van anderen. Deze mensen doen het zelf, maar schatten de waarde van hun kracht niet goed in. Geen ‘borst-kloppende’ narcisten, maar bescheiden, rustige, bijna verlegen types. Zij vertellen hun levensverhaal niet met trots, eerder met schaamte. De cliënt die zich bijna verontschuldigt voor zijn probleem.
En ja, na alles wat je hebt meegemaakt, vinden mensen je soms merkwaardig, snappen ze jouw onaangekondigde felheid niet, vinden ze de cynische humor een beetje vals en schrikken ze soms van je hardheid. Je bent gepokt, gebutst en gemazeld, op je bek gegaan en je hebt voor elk denkbaar heet vuur gestaan. Jij bent briljant maar waarschijnlijk tegen wil en dank. Je ziet het namelijk niet zo. Je ziet alleen de ‘schrikblikken’ en het onbegrip van anderen en dat voelt ongemakkelijk. Je bent niet goed te peilen en je sluit je soms af of je neemt te weinig levensruimte in.
Het zijn overigens fantastische cliënten om mee te werken. Je hebt de vechters, de vluchters en de bevriezers. Dit zijn de vechters, maar altijd op een laconieke, rustige manier. Nooit een vals sentiment, nooit stoere praat, nooit hangen in zelfmedelijden, nooit anderen de schuld geven van hun misère maar gewoon aan de slag. Mouwen opstropen en verwerken dat leed! De sessies waarin trouwens het meest wordt gelachen.
Er zou een Briljant-tegen-wil-en-dank-dag moeten komen. Zodat we allemaal stilstaan bij mensen die met een vreselijke start, toch als eerste finishen. Zo inspirerend. En ja, zij tackelen je ongetwijfeld onderweg, of snijden een paar meters af, grissen jouw bidon uit je handen of intimideren je in het voorbijgaan. Zij zijn zich daar vaak niet van bewust , vaak echter wel maar dat zien zij niet als iets dat veranderen moet. Met die cliënten moet ik op het puntje van mijn stoel zitten, anders is mijn bidon ook pleite of tackelen ze mij binnen 5 minuten met 2 vingers in de neus. Wat een dynamiek en wat een vindingrijkheid. Maar wat een kwetsbaarheid, wat een angst om weer afgewezen te worden.
Observeer zo’n iemand eens een poosje. Je herkent ze aan de draaiende ogen (de compassie moet soms even van 6 meter diep worden opgepompt), de venijnige humor (veel zelfspot. Ach ze spotten eigenlijk met alles), de röntgen-blik (als je zegt dat het goed gaat terwijl het niet zo is of een ander leugentje vertelt), de glimlach (als zij het alweer snappen en jij nog niet), de non-verbale kracht en hun ‘emotionele snelheid’. Voor dat jij toekomt aan jezelf eens te ontdekken, hebben zij jou al op hun radar gespot. De Briljante die niet ziet dat hij/zij briljant is..
De Taal…. Of het gebrek er aan.
Ik wou het eens hebben over taal. Ik heb een liefde voor taal en speciaal de onze. Ik houd van woordspelingen, volzinnen en elke creatieve uiting van onze gedachten. Ik luister altijd met interesse naar de woordkeuze van mensen.
Dit werd nog sterker toen ik de opleiding NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren) deed. Elke zin die je uitsprak werd met grote interesse beluisterd. Geregeld werd gevraagd wat maakte (we mochten nooit “waarom” gebruiken want hierdoor voelt iemand wellicht de drang om zich te verantwoorden) dat we dat specifieke woord kozen. Het was al die dagen een taalfeest.
Dit zal elke NLP-er herkennen; woordkeuze verraadt onze diepere gevoelens. Taal is geen toeval!
We kiezen niet voor niets voor een bepaalde uitdrukking of zin.
Die laatste zin is een totale onzin! Mensen kiezen niet meer voor bepaalde uitdrukkingen die passen bij hún beleving.
Ik als tussen-de-regels-door luisteraar kan wel inpakken en uitchecken. Mijn geïnteresseerde oor hoort voortdurend abstracte uitdrukkingen, taal waar ik een raar beeld bij krijg, of helemaal geen beeld. Woorden waarmee ik doodloop. Spam! Daar ga ik met mijn NLP en zorgvuldig aangeleerde luister-vaardigheden. Ik kan geen mens meer ‘horen’. Ik kan geen woord meer duiden, ik kan geen zin meer interpreteren. Ik leid een pover luisterbestaan want iedereen gebruikt dezelfde uitdrukkingen. Alsof we met zijn allen een miljoen jaar op hetzelfde taal-eiland hebben gewoond. Ik glijd af in een auditieve depressie!
Tegenwoordig vindt iedereen alles “top”, we vinden mensen die top dingen doen een “topper” of een “toppertje”. Datgene dat we niet top vinden, vinden we dan “super” of “superfijn”. Als het écht leuk is, noemen we het “helemaal leuk”. Als het niet leuk is “wordt het ‘m niet” of we vinden het “zó niet leuk”. We geven niet aan hoe geweldig we iets vinden, we schrijven “hoe geweldig is dat?”
Als we in meer zakelijke termen spreken, “gaan we kijken hoe we iets kunnen aanvliegen”. Eigenlijk is die alweer 2013, want tegenwoordig “rollen we uit” of “steken we in”. Wat bedoelt men daar in godsnaam mee? Ik ben totaal verward. Wat betekent het als je “iets uitrolt”? Hoe kan ik nou achter jouw diepste gevoelens komen (wil ik graag ) als je van die termen gebruikt. Hoe kan ik nou in jouw hoofd kruipen (vind ik supertof om te doen) als ik er eigenlijk niks van begrijp?
Ik heb in mijn praktijk nog nooit zo vaak de vraag gesteld “Wat bedoel je daar precies mee?” als in de laatste jaren. Ik snap best dat een rot jeugd “a-relaxed” is en dat die “relatie ‘m niet gaat worden” en dat het positief is als je je aan het eind van de sessie “best chill” voelt. Maar het zegt niets over jou als mens! Beken eens kleur!
Hoe leuk zou het zijn wanneer ik je als feedback zou geven:
“fijn voor je”, “rot voor je”, “supertop dat je je moeder hebt vergeven”. “Chill dat je eindelijk goed slaapt”, “helemaal top dat je de faktuur hebt betaald”, “je mag weg want het gaat goed met je, toppertje”, “vet dat je eindelijk je grenzen aangeeft”. “zoek je passie” (ik heb begrepen en beluisterd dat je het woord “passie” dan met zo min mogelijk gevoel moet uitspreken, eigenlijk passie-loos. Dit voor het optimale effect).
Waarschijnlijk helemaal leuk. het is de taal van velen.
Als NLP-er wordt je geacht je goed af te stemmen (rapport maken zoals dat heet) op je gesprekspartner. Je ‘kopieert’ liefdevol iemands zithouding, gebaren en taalgebruik om zo een optimale verbinding met iemand te maken. Met dat laatste faal ik dan “als een malle” in met die, voor mij, glazuurvernietigende homogene halfzinnen die ik niet uit mijn mond krijg.
Hiermee moet ik toegeven dat ik volledig “bij mezelf blijf” (ook zo’n therapeutische term. Wat betekent dat?) en vaak blijf vragen “wat versta je daar onder?” Ja sorry, ik snap niks. Dat brengt me weer terug naar een van mijn favoriete NLP trainers die altijd zei: “ik snap helemaal niets, dus leg me dat eens uit”.
Dus lieve toppers van me: leg me nog eens uit hoe super-erg dat nou eigenlijk was. Dan kijken we samen hoe we dit behandeltraject gaan uitrollen. Om zo te zorgen dat je een topjaar zult hebben.
Oh ja, een chill 2016 allemaal..
Gezondheid is een werkwoord!
Er is weer een nieuw jaar begonnen. Voor sommigen misschien een afronding van ‘het oude’, voor anderen het gevoel van een nieuw begin. Ik wens je een gezond en gelukkig 2015 toe!
Wat velen zullen herkennen zijn de Goede Voornemens. Alle dingen die we in het nieuwe jaar die we gaan doen of laten. Sommige heel concreet, andere zit ‘m meer in de ervaring van dingen.
Mijn voornemen is simpel; dingen versimpelen. Wat inhoudt dat ik niet meer 10 passen vooruit denk wat een ander evt. van mijn acties zou kunnen vinden (de ‘NIVEA-strategie’ ; Niet Invullen Voor Een Ander). Wat vaker mijn mond houden waar ik ‘m normaal gesproken open doe. Dat laatste is best een uitdaging, maar ik merk dat het ook veel rust geeft om niet overal van alles van te vinden.
Het is niet mijn zaak!
Natuurlijk hoor ik ook veel goede voornemens van anderen. Sommigen hebben echt mooie plannen en daar luister ik graag naar. Ik bewonder mensen die een droom verwezenlijken, of een allemachtig goeie gooi doen naar die verwezenlijking. Grote droom of kleine wens; niet in het minst gehinderd door kritische feedback van de omgeving maar gewoon gaan. Mensen die het roer omgooien en er niet over zeuren. Mensen die opklimmen uit een crisis en ervaren dat ze er leuker van zijn geworden. Mensen die een maf idee uitwerken, gewoon omdat het kan (of eigenlijk niet).
Dan komt onvermijdelijk het S-woord; “ik wil weer gaan Sporten”. Meestal gepaard gaande met een betekenisvolle blik. Een blik waarin men verwacht dat je onmiddellijk de applaus-machine op 8,5 zet (net zoals in alle voorgaande jaren). Ik zie het altijd in de sportschool waar ik train en ik noem het de “paniek-piek”; die zie je in januari en voordat de zomer begint. De sportschool is dan heel druk maar we weten dat het grootste gedeelte afhaakt. Hoe kan dat toch?
Heeft het te maken met verwachtingen? Als je lang niets aan je lijf hebt gedaan en je hebt wat ‘probleemzones’ opgebouwd verdwijnen die niet met een paar maanden sporten en gezond eten. Teleurstelling.
Er zijn minimaal 17 leukere dingen om te doen dan sporten/gezond leven, vooral als je werkt en het druk hebt. Teleurstelling.
Om deze teleurstelling en het afhaken te voorkomen, kun je maar beter weten dat dát je te wachten staat. Is het erg om teleurgesteld te zijn in de progressie (of het gebrek eraan?). Is het erg dat je er niks aan vindt om te sporten? Is het erg dat je kriegel wordt van smoothies en salades?
Dat ongemak kun je toch wel uithouden, of zijn we bang voor dat soort emoties? Ik zeg vaak tegen cliënten (en tegen mezelf); we vinden er geen ruk aan en dat is helemaal ok. Maar we gaan het toch doen! Anticipeer op de dip.
Gezondheid is een werkwoord en ergens aan werken is soms ongelooflijk vervelend. Maar ik kan je zeggen dat een gezonde leefstijl met veel beweging en sport zowel mentaal en fysiek een boost geeft. Het creëert een overvloed aan endorfinen, het maakt je creatiever en een geest woont prettiger in een gezond lijf.
“Mijn lijf is mijn tempel” is zo’n cliché new age uitdrukking. Dat kun je op 2 manieren zien; je ziet je lijf als je heiligdom, of mag alles naar binnen als het maar geen schoenen aan heeft?
Je bent wat je eet, toch?
Verwezenlijk je dromen en houd uit dat het soms pijn doet. Is dat erg? Welnee. Er zijn veel vervelender dingen. Je bent toch de alpha-tijger van de roedel?! Pieken jij!
Heb een geweldig jaar!